Projekt „Ekorozwój szansą młodzieży na terenach wiejskich” , dofinansowany z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich i realizowany przez Fundację AgriNatura w roku 2009 w partnerstwie z Zespołem Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Jadwigi Dziubińskiej w Golądkowie, wprowadzał temat ekorozwoju i aktywności obywatelskiej dla 135 młodych ludzi w wieku lat 16-17, uczniów wiejskiej szkoły średniej zawodowej rolniczej, pochodzących w większości z wielodzietnych rodzin wiejskich.
Projekt zachęcał młodzież do samodzielnych działań wokół idei ekorozwoju i proekologicznej restrukturyzacji rolnictwa i turystyki na obszarach wiejskich. Innowacyjność projektu polega na włączenie młodzieży w praktyczne działania na rzecz ekorozwoju. Poprzez działania aktywizujące (konkursy, wyjazdy studyjne i warsztaty z elementami wolontariatu), wprowadzenie tematyki najnowszych trendów ekologicznych, rozwiązań ekorozwojowych, zdrowego stylu życia i ukazanie w praktyce dobrych przykładów sukcesu przedsiębiorstw proekologicznych na terenach wiejskich, celem było zachęcić młodzież do działania w kierunku własnego rozwoju, zrozumienia możliwości i kształtowania pozytywnych i proekologicznych postaw obywatelskich.
Główne cele projektu to:
-poznanie przez młodzież możliwości rozwoju osobistego i zawodowego związanego z ekorozwojem
-zainteresowanie młodzieży działaniami obywatelskimi na rzecz ochrony środowiska
-zapoznanie młodzieży z trzecim sektorem i ukazanie możliwości działań w tym sektorze, w tym wolontariatu i rozwoju zawodowego
-motywacja młodzieży do nauki i pozytywnych działań poprzez udział w konkursach
-pokazanie przykładów sukcesu przedsiębiorczości na obszarach wiejskich i „zielonych miejsc pracy” (rolnictwo ekologiczne, eko-agroturystyka, ekologiczne przetwórstwo)
-lepsza integracja z lokalną społecznością (poznanie rolników, praca w sadzie, interakcja z przedstawicielami władz)
-zmotywowanie władz i przedsiębiorców do kolejnych działań dla i z młodzieżą
Przeprowadzone Działania
- Wyjazdy studyjne do najlepszych przykładów gospodarstw ekologicznych na terenie Mazowsza
2 grupy 30 uczniów wraz z opiekunami wybrały się na jednodniowe wycieczki do gospodarstw ekologicznych. Grupom towarzyszył ekspert ze Społecznego Instytutu Ekologicznego który opowiedział im o rolnictwie ekologicznym i najważniejszych zagadnieniach rolniczej bioróżnorodności. Uczniowie mogli w odwiedzanych gospodarstwach poznać konkretną działalność ekologiczną prowadzoną z sukcesem na tym terenie.
Pierwszym punktem było gospodarstwo Państwa Krystyny i Andrzeja Marcyjańskich w Lutobroku. Uczestnicy wycieczek nie tylko obejrzeli wędzarnię i przetwórnię wędlin, ale również dokonali ich degustacji. Od pokoleń w tym gospodarstwie zajmowano się przetwórstwem mięsa, produkowano doskonałe wędzone szynki, polędwice i kiełbasy. Dzisiejsi gospodarze postanowili wykorzystać rodzinną tradycję. Uruchomili lokalna przetwórnię w budynku przy domu, zbudowali drewniana wędzarnię drewna olchowego (według wzoru sprzed wielu lat), bo ono nadaje specjalny smak wędzonkom. Polędwiczki wędzone zdobyły juz wiele nagród, wpisano je na Listę Produktów Tradycyjnych.
W Wiśniewie uczniowie odwiedzili tradycyjne gospodarstwo ekologiczne państwa Anety i Mariusza Mierzejewskich, do którego dwa lata temu wprowadzona została rodzima rasa krów – krowy polskie czerwone. Gospodarz planuje się specjalizację w tym kierunku, tak by na rynku mógł się pojawić produkt z mleka tych krów.
Po zwiedzaniu wszyscy udali się na pyszny poczęstunek – domowej roboty ciasta i kompot oraz swojskie mleko.
Ostatnim punktem wycieczek było gospodarstwo ekologiczne Państwa Joli i Leszka Kwietniaków w Kruszewie (gmina Goworowo). Produkcja rolna w gospodarstwie opiera się na uprawie żyta, mieszanki zbożowej, roślin motylkowych, uprawiają tez saradelę i łubin na zielonki i na ziarno, ziemniaki, dynie pastewną, marchew, buraki, truskawki, owoce z dawnych odmian drzew owocowych.
Prowadzona jest też ekologiczna produkcja nasiennicza we współpracy z IHAR (Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin) w Radzikowie, za to ziarno można uzyskując cenę o 40% wyższą niż za konwencjonalne ziarno.
Gospodarstwo prowadzi chów zachowawczy świni złotnickiej białej tzn. znajduję się pod kontrolą i opieką Akademii Rolniczej w Poznaniu prowadzącej księgi rodowodowe tej rasy. Świnie sprzedawane są jako rodowodowe innym rolnikom, którzy chcą zająć się chowem tej rasy, a tuczniki odstawiane są do skupu, od 2007 roku mięso skupowane jest jako ekologiczne. Sprzedaż wynosi około 10.000 sztuk jaj kur zielononóżek kuropatwianych rocznie, ale chociaż popyt jest o wiele większy, gospodarze nie chcą powiększać stada kur, bo postanowili specjalizować się w przetwórstwie z owoców dawnych odmian. Dlatego też nasadzili 200 drzewek jabłoni, grusz, śliw, czereśni i wiśni. Uruchomili lokalną suszarnię dla owoców i ziół, w której zastosowano ekologiczne technologie według wzoru austriackiego.
Gospodarze są zadowoleni z wyboru drogi ekologicznej: po pierwsze zwiększyły się ich dochody z powodu dopłat, ale też otrzymują wyższe ceny za swoje produkty, w dodatku ich produkt zaczyna mieć swoją markę. Uważają to za bardzo ważną motywację. Uczniowie mieli okazję zarówno przyjrzeć się w jaki sposób gospodarstwo jest prowadzone, jak i zjeść obiad z produktów ekologicznych.
- Tydzień ekorozwoju i aktywności obywatelskiej w szkole
Kolejnym działaniem był zorganizowany w szkole „tydzień ekorozwoju” podczas którego 90 uczniów z różnych klas miało okazję do zapoznania się z tematyką ekologiczną i obywatelską poprzez pokazy filmów i spotkania z przedstawicielami organizacji pozarządowych.
Młodzież obejrzała 3 najnowsze filmy poruszające najważniejsze zagadnienia ekologii, rolnictwa i zrównoważonego rozwoju: przepiękny francuski „Home” (polski tytuł „SOS Ziemia”), świetny amerykański krótkometrażowy „Historia rzeczy” (tyt. oryginalny „Story of Stuff”) oraz poruszający paradokument o zagrożeniach związanych z wprowadzaniem do hodowli i upraw genetycznie modyfikowanych organizmów pt.”Życie wymyka się z pod kontroli”. Odbyły się również półtoragodzinne spotkania z przedstawicielami krajowych ekologicznych organizacji pozarządowych : Społeczny Instytut Ekologiczny, OTOP (Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków) i grupa EFTE. Każda z organizacji opowiedziała o swoich działaniach, funkcjonowaniu organizacji, możliwościach wolontariatu i kariery zawodowej w sektorze pozarządowym. Na koniec odbyła się dyskusja oraz mini konkurs wiedzy, podczas którego uczniowie mogli wygrać pendrivy.
Tydzień był okazją dla młodzieży do zapoznania się z ważnymi zagadnieniemi ekorozwoju takimi jak ochrona klimatu, ochrona bioróżnorodności, produkcja żywności, oraz szerzej-tematyka konsumencka. Była to okazja do bardziej globalnego spojrzenia na rzeczywistość, i większego zrozumienie kontekstu w jakim młodzi ludzie będą budować swoją przyszłość.
- Konkurs aktywizujący dla młodzieży-Ekorozwój na co dzień
Tematem konkursu było opracowanie planu wdrożenia zasad ekorozwoju i rozwiązań ekologicznych w swojej szkole lub gminie.
Autorzy 3 najlepszych prac otrzymali nagrody- aparaty cyfrowe, uroczyście wręczone podczas zorganizowanego w szkole „Święta Chleba” w obecności przedstawicieli lokalnych władz, starostwa, oraz lokalnych dziennikarzy. Ponadto autorzy 20 najlepszych wypracowań zostali zaproszeni na dwudniową wycieczkę „ekoturystyczną” nad Biebrzę. W niniejszej publikacji znajdziecie Państwo również wybrane fragmenty najciekawszych wypracowań.
- Wyjazd dwudniowy dla 20 najlepszych autorów prac konkursowych do gospodarstwa eko-agroturystycznego z bogatą ofertą atrakcji przyrodniczych.
Grupa 20 uczniów autorów najlepszych prac konkursowych została zaproszona na dwudniowy wyjazd do wiejskiej ekoturystycznej osady „Mamucia Dolina” (www.mamuciadolina.pl) nad Biebrzą, gdzie przygotowana jest bogata oferta atrakcji związanych z przyrodą i kulturą- lekcje prehistorii, ognisko w malowniczym otoczeniu, wycieczka na Bagna z przewodnikiem, pieczenie chleba w starym piecu, pokaz filmów przyrodniczych.
Po zakwaterowaniu w gospodarstwie agroturystycznym pana Marka Dąbrowskiego w mamuciej dolinie, cała grupa udała się do Biebrzańskiego Parku Narodowego. Przewodnik opowiadał o historii parku, żyjących w nim zwierzętach, pomimo brzydkiej pogody udało się odwiedzić ciekawe zakątki niebezpiecznych bagien i obejrzeć rzadkie okazji chronionych roślin. Po całodziennym zwiedzaniu młodzież obejrzała pokaz zdjęć zwierząt, które zamieszkują park oraz została zaproszona na ognisko w prawdziwych szałasach zbudowanych według prehistorycznej technologii.
Następny dzień rozpoczęto od wizyty w prehistorycznej osadzie, gdzie uczniowie, podzieliwszy się na drużynę wilków i łosi, walczyli pomiędzy sobą, sprawdzając swe umiejętności rozpalania ogniska bez użycia zapałek, miotania oszczepem oraz strzelania z łuku. Po wspólnej zabawie czekało nas kolejne zadanie, które okazało się sporym wyzwaniem: spacer po bagnach. Dla najodważniejszych czekała nagroda w postaci wyprawy na łosie. Pomimo deszczu i zimna wszyscy świetnie się bawili i nabyli nowe umiejętności.
Młodzież była ogromnie zadowolona z wyjazdu i prosiła organizatorów o kolejne takie wyprawy!
- Dzień w starym sadzie , warsztat terenowy
Kolejnym działaniem kontynuującym w praktyce temat ochrony bioróżnorodności rolniczej i przygotowującym do ostatniego konkursu, był warsztat terenowy w sadzie dawnych odmian, w którym uczestniczyli uczniowie klas I i II „Technik Żywienia”. Prezes AgriNatury – Sonia Priwieziencew zaprosiła do Golądkowa Grzegorza Hoduna, pracownika Istytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka w Skierniewicach, jednego z najlepszych specjalistów w Polsce.
Najpierw młodzież wysłuchała interesującego wykładu pana Grzegorza, specjalisty z sadownictwa, autora książek i programów telewizyjnych z tej dziedziny. Prelegent przedstawił znaczenie i korzyści płynące z posiadania sadów dawnych odmian jabłoni, gruszy, śliw, czereśni. Przekazał też wiele szczegółowych informacji, jak taki sad założyć i go pielegnować.
Po teoretycznym przygotowaniu młodzież udała się do sadu ekologicznego w Gnatach Lewiskach, oddalonych o 5 km od szkoły. Tam pod okiem fachowców posadziła ok. 40 drzewek owocowych dawnych odmian.
- Organizacja w szkole Święta Starego Sadu z konkursem kulinarnym
Święto które odbyło się 8 grudnia 2009 r. było okazją dla uczniów klas o profilu technik żywienia i gospodarstwa domowego do wykazania się umiejętnościami organizacyjnymi i kulinarnymi. Uczniowe przygotowali stoiska, ekspozycje, na wydarzenie zostali zaproszeni przedstawiciele lokalnych władz, dziennikarze, przedstawiciele organizacji, innych szkół.
Święto było okazją do połączenia wiedzy nt gastronomii i starych odmian owoców, których zachowanie jest ważnym elementem dbania o bioróżnorodność obszarów wiejskich.
Uczniowie wykazali się umiejętnościami w przygotowaniu potraw, w których motywem wiodącym były owoce sadów odmian dawnych. To co przedstawili wprawiło w pozytywne zaskoczenie komisję konkursową, która miała wielki problem w ocenie potraw. Ostatecznie “gruszka po cesarsku” zdeklasowała konkurencję, a prawdziwymi umiejętnościami kulinarnymi w jej przygotowaniu wykazały się uczennice klasy I technikum żywienia i gospodarstwa domowego. Drugie miejsce zajęła wspaniała szarlotka z bitą śmietaną a trzecie
Sama uroczystość została uświetniona obecnością posła na Sejm Henryka Kowalczyka, przedstawiciela samorządu lokalnego w osobie wicestarosty Witolda Saracyna, dyrektorów gimnazjów i szkół podstawowych, a także przedstawicieli prasy lokalnej. Uczestnicy spotkania nabyli bez wątpienia konkretną wiedzę co do starych odmian drzew owocowych, ich walorów odżywczych i “kulturowych”, dzięki prelekcji przedstawiciela Społecznego Instytutu Ekologicznego pani Elżbiety Lenarczyk-Priwieziencew i pokazowi filmu “Ogrody klasztorne”. Całość została zwieńczona niezwykle ciepłym przemówieniem pana starosty Witolda Saracyna.
projekt „ Ekorozwój szansą młodzieży na obszarach wiejskich” finansowany był ze środków otrzymanych od Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich
